Azərbaycan Ordusu, dövləti və cəmiyyəti Vətən Müharibəsindən qalib çıxdı. Torpaq işğaldan azad edildi, dövlət olaraq gücümüzə güc qatıldı, cəmiyyət olaraq məğlubluq pilləsindən zəfər yüksəkliyinə ucaldıq. Lakin bunlar asan əldə edilmədi, çətinliklər və bu çətinliklərin nəticəsində itkilər də oldu. Əsgərlər, zabitlər bu çətinliklərə sinə gərərək qəhrəmancasına döyüşdülər və şəhidlik zirvəsinə yüksəldilər.
Çətinliklərdən biri Ermənistanın xeyrinə olan təbii istehkamlar, digəri isə bu istehkam rolunu oynayan relyefə gənc əsgər və zabitlərin bələd olmaması idi. Hərbi əməliyyatların getdiyi ərazilər təbii istehkam rolunu oynayırdı, müharibənin əvvəlində əsas strateji yüksəkliklər və mövqelər düşmənin əlində idi, Ermənistanın həmin yerlərdə 30 il ərzində qurduğu müdafiə sistemləri Azərbaycan Ordusu üçün ciddi çətinliklər yaradırdı. 30 il ərzində Ermənistan hərbçiləri ərazilərə dərindən bələd olublar. Qarabağı azad edən Azərbaycan Ordusunun bir çox gənc zabit, gizir və əsgərləri isə ilk dəfə idi ki, həmin coğrafiyada vuruşurdular.
Aprel döyüşləri iştirakçısı, Qarabağ qazisi Hikmət Məmmədov “Qafqazinfo”ya açıqlamasında bildirib ki, hazırlıq zamanı tanımadıqları yerlər barədə xəritədən məlumat əldə etsələr də, döyüşlər zamanı bu çox çətin olur:
“Bizim köhnə zabitlərimiz də bu döyüşlərdə iştirak etdi. Həm xəritə, həm texniki imkanlarımız baxımından müəyyən koordinatları əldə etmək, ötürmək mümkün idi. Eyni zamanda, bunun üçün müəyyən olunmuş pilotsuz uçuş aparatlarımız da var. Bunlar sayəsində bu çətinliklərin öhdəsindən gələ bildik. Aprel döyüşləri zamanı dövlətdə olan müəyyən xəritələrdən istifadə edərək onların üzərində işləyirdik. Amma, təbii ki, döyüş ərəfəsində heç bir xəritədən istifadə etmək mümkün olmur.
Ərazilərin tanınmasına görə, bir var göz yaddaşı olsun, bu bizdə yox idi. Amma ermənilərdə var idi, çünki onlar orada yaşayırdılar. Bu baxımdan çətinlik törədirdi. Onların uzun illər gördüyü xeyli işlər sayəsində quraşdırdıqları yüksək səviyyəli istehkamları çətinlik yaradırdı. Minalaşmış ərazilər baxımından da üstünlük onlarda idi. Çünki biz irəliləyirdik. Onlar da müəyyən yüksəkliklərdə özlərini qoruyurdular. Həmin yüksəkliklərin ətrafı, əraziləri minalanır. Həmin yerlər mühəndis-istehkamçılar tərəfindən yoxlanılır. Amma Vətən Müharibəsində minaya düşənlər də oldu. Döyüş vaxtı tam dəqiqləşdirmək mümkün deyil ki, hansı ərazilərdə mina var. Hər hansı hadisə baş verəndə son anda bilinir ki, orada mina var. Ancaq döyüşlər zamanı bunları dəqiqləşdirmək çox çətindir”.
Azərbaycan Ordusu məhz belə mürəkkəb amillərin mövcud olduğu şəraitdə parlaq qələbə qazandı. Bu qələbənin kökündə dərindən düşünülmüş hərbi strategiya, döyüş əməliyyatlarının məharətlə həyata keçirilməsi, vəziyyəti nəzarətdə saxlamağa imkan verən döyüş taktikası, Ali Baş Komandanın prosesi yüksək peşəkarlıqla, çevikliklə idarə etməsi, zəruri müdaxilələri və korrektələri, Azərbaycan Ordusunun yüksək peşəkarlığı, orduda yüksək nizam-intizam, mobillik, müasir hərbi texnologiyalara malik olması və ondan məharətlə istifadə etməsi durur.
Və ən əsası, Vətən, doğma torpaqlar uğrunda vuruşan Azərbaycan hərbiçilərinin yüksək mənəvi-psixoloji durumu bütün proseslərdə həlledici məqam oldu, bütün döyüşlərdə özünü göstərdi.
