Şuşanın azad olunması 30 ilə yaxın yurdsuz ermənilərin işğalı altında qalmış Azərbaycan torpaqlarının azad edilməsi deməkdir.
Bir vaxt Ümummilli Liderimiz Heydər Əliyevin dediyi kimi: “ Şuşasız Qarabağ, Qarabağsız isə ümumiyyətlə Azərbaycan yoxdur”.
Bu gün fəxrlə deyə bilərik ki, Şuşa var, Qarabağ var və Cənab Prezidentimiz İlham Əliyevin dediyi kimi: “Qarabağ Azərbaycandır.”
Bu gün artıq Ali Baş Komandanımızın uzaqgörən siyasəti, zabit və əsgərlərimizin şücaəti sayəsində, şəhidlərimizin qanı bahasına əsrarəngiz gözəlliklər diyarı, Xarı bülbülün məskəni, tarixi yurd yerimiz olan Şuşa şəhəri azaddır.
Prezidentimizin neçə illər həsrətlə gözlədiyimiz “Şuşa, sən azadsan” sözü hər bir Azərbaycanlını sevinc göz yaşlarına qərq etdi. Bu sevinci sözlə ifadə etmək mümkün deyil. Çünki Ümummilli Liderimz Heydər Əliyevin dediyi kimi: “ Şuşa təkçə şuşalılar üçün yox, bütün azərbaycanlılar üçün, vətənini, millətini sevən hər bir vətəndaşımız üçün əziz bir şəhərdir, əziz bir torpaqdır, əziz bir qaladır, əziz bir abidədir.”
“Şərqin konservatoriyası” adlanan Şuşa şəhəri Üzeyir Hacıbəyli, Bülbül, Xan Şuşinski, Seyid Şuşinski, Cabbar Qaryağdıoğlu, Rəşid Behbudov, Niyazi, Fikrət Əmirov, Süleyman Ələskərov kimi incəsənət xadimlərinin vətəni olub.
XIX-cu əsrin sonu və XX-ci əsrin əvvəllərində Şuşa Qafqazın musiqi mərkəzinə çevrilib.“ Kiçik Paris”, “Qafqazın sənət məbədi”, “Azərbaycan musiqisinin beşiyi” və “Zaqafqaziyanın konservatoriyası” adlandırılıb.
Şəhərdə Sovet dövründə tar, kamança, ud, nağara və digər musiqi alətləri istehsal edən yeganə Şərq Milli musiqi alətləri fabriki fəaliyyət göstərib.
Şuşa özünəməxsus Şərq memarlığı ilə seçilib.Azərbaycanın mədəniyyət məbədi olan bu şəhər öz qədimiliyi ilə özü də bir abidəyə çevrilib.
Şuşa şəhərinin əsası XVIII-ci əsrin ortalarında Pənahəli xan tərəfindən qoyulub. Əvvəl şəhəri onun şərəfinə Rənahabad, sonralar isə Şuşa adlandırıblar.
Sonralar 1828-1830-cu illərdə Rus İmperiyası dövründə buraya başqa ölkələrdən ermənilər köçürülüblər. Gəlmə ermənilər şəhərin adına öz dillərinə uyğun olaraq Şuşi deyiblər. Qaldıqları yeri mənimsəməyə alışqan olan yurdsuz ermənilər Şuşa şəhərinə, eləcə də Azərbaycanın qədim torpaqlarından olan Qarabağa dəfələrlə hücum edərək bir vaxt Azərbaycandan qopararaq özlərinə vətən etdiyi Ermənistana birləşdirmək istəyiblər. Ermənilərin Şuşaya son hücumu isə 1992-ci ilin may ayının 7-dən 8-nə keçən gecə başlayıb.
Erməni vandalları Şuşadakı bir sıra tarixi-mədəniyyət abidələrini dağıdıb, bəzilərini də mənimsəməyə çalışıblar. Məşhur Şuşa qalası , 170-dən çox memarlıq abidəsi sayılan yaşayış binası, məbədgah və məscidlər, bütövlükdə 279 dini, tarixi və mədəni abidə ermənilər tərəfindən talan edilib və yararsız hala salınıb. Dağıdılan tarixi məkanlar arasında Xan qızı Natəvanın, Üzeyir bəy Hacıbəylinin, Bülbülün Xan Şuşinskinin , Sadıqcanın və bir sıra başqa tanınmış ziyalıların, sənət adamlarının , incəsənət xadimlərinin ev muzeyləri və onlarla abidələr var.
2020-ci ilin noyabr ayında 44 günlük müharibə nəticəsində əzəli, əbədi torpaqlarımızdan olan qədim Qarabağ, eləcə də Qarabağın qəlbi, gözü olan Şuşa azad edildi. Artıq Şuşaya yeni yol çəkilir. Tarixi abidələr, evlər, muzeylər yenidən bərpa edilir. Respublika Prezidenti deyib ki, bərpa işlərində mütləq iştimai nəzarət olmalıdır. Bütün torpaqlar planlı şəkildə bərpa ediləcək. İlham Əliyev eyni zamanda qeyd edib ki, Şuşaya heç bir məmur gedib yer almayacaq. Oraya hücum çəkib, torpaq almaq istəyən məmurların hamısını tərəfimdən cəzalandırılacaq.
Şuşa şəhəri may ayının 7-də 8-nə keçən gecə işğal edildi. Hər il həmin günü ermənilər bayram kimi qeyd etməsi, eləcə də Ermənistanın Baş Naziri Paşinyanın Cıdır düzündə sərxoş vəziyyətdə yallı getməsi xalqımız üçün çox ağrılı bir hal idi. Odur ki, Cənab Prezidentimizin 7 may 2021-ci il tarixdə Şuşa şəhərini Azərbaycanın mədəniyyət paytaxtı elan etməsi və Şuşada “Xarı bülbül” musiqi festivalı, “Vaqif poeziya günləri” keçiriləcəyi hər kəsin ürəyincə oldu. Hər iki tədbir şəhərin mədəni həyatında mühüm rol oynayıb və spesifik olaraq Şuşa ilə bağlıdır.
Şuşada onlarla ədib, filosof, yazıçı, şair yetişib. Şuşanın ədəbi mühitində görkəmli şair Molla Pənah Vaqifin xüsusi rolu olub. Onun adı ilə bağlı poeziya günlərinin keçirilməsi də Şuşada ən-ənə halı almışdı.
1982-ci ildə Ulu Öndərimiz tərəfindən açılışı olan M.P.Vaqifin Məqbərəsi də erməni vandalları tərəfindən dağıdılıb. Prezidentimizin sərəncamı ilə onun bərpasına başlanılıb.
Hal-hazırda Mədəniyyət Paytaxtımız olan Şuşa şəhərində “ Xarı bülbül” musiqi festivalının son hazırlıqları görülür. Cıdır düzündə baş tutacaq festival Heydər Əliyev Fondu tərəfindən təşkil olunur. Festival çərçivəsində Cıdır düzündə Azərbaycanda yaşayan müxtəlif xalqların musiqi yaradıcılığı “Azərbaycan musiqisində multikulturalizm” mövzusunda təqdim olunacaq. Xalq mahnıları və klassik musiqidən ibarət proqram təşkil olunacaq.
Xalqımız bu arzusuna da çatdı.
