Bu gün virtual dünyada bir çoxlarını hakker hücumları qorxudur və narahat edir. Hətta demək olar ki, hər gün fərdi şəxslərlə bərabər xeyli sayda (beynəlxalq təşkilatların, dövlət qurumlarının rəsmi qurumları) hakker hücumlarına məruz qalır. Bəs, bu zaman həmin hücumlardan özümüzü necə qorumalıyıq. Elə məhz hakker ləqəbli Kabusda bu gün sizlərə profilinizdə nələri edərək hakkerlərdən qoruna bilməyin yollarını izah etməyə çalışacaq.
İlk öncə, e-mail adresində qeydiyyatdan keçərkən məxvi sual tərtib edib, işlətdiyiniz nömrəni orada qeydiyatdan keçirmək lazımdır. Məxvi sual bölməsində qarşınıza çıxmış bölməyə elə bir qəliz söz yazınki yadınızda qalsın. Nömrəni isə ona görə deyirəm ki kimsə e-mail adresinizə hücum etdikdə dərhal sizin nömrənizə parol göndərəcək. O parolu bilməyən biri isə sizing e-mail adresinizin parolunu qıra bilməz. Bundan başqa e-mail adresimizə parol tərtib edərkən bunu hərif, rəqəm və simvol şəkilində etmək lazımdır. Nümünə: Shamil#Alizade8778@).
E-mail adresimiz nə qədər güclü olarsa, “facebook”muzda bir o qədər güclü olar. Çünki hakkerlər adətən e-mail adresindən “facebook”a müdaxilə edirlər. Mail adresimizə parol tərtib edərkən adətən parolunuzu 9 simvoldan az tərtib etməyin. Əgər sizin “facebook”un e-mail adresi box.az-ladırsa, dərhal dəyişməniz məsləhətdir. Səbəb isə əgər siz box adresinizə gələn mesajlara 3 ay ərzində baxmırsınızsa, box.az sizin adresinizi bağlayır və sizin “facebook”-un email adresi işləmir və bu səbəbdən də sizin “face”nizi kim istəsə hakk edə bilər. Adətən e-mail adresi seçərkən aşağıdaıklarla qeydiyyatdan keçin - hotmail.com, yahoo.com, rambler.ru, gmail.com )
Onu da qeyd edim ki, e-mail adreslərinin hər hansı birini seçib qeydiyatdan keçsəniz, unutmayın ki əgər siz 6-9 ay müdətində e-mail adresinizi girib mesajları yoxlamasanız mail adresiniz bağlanmış olacaq. Mail adresində spam olan bölməyə daxil olmayın. Halkerlər sizə parolunuz qırmaq ücün spam göndərə bilər. Bu səbəbdən də spam olan qutunu tez-tez silin. Tanınmayan ünvanlardan gələn e-maillər özləri ilə həm viruslar gətirir, həm də məktuba daxil olunan zaman ünvanın parollarını oğurlaya bilir və bununla da hakerlər şəxslərin məktublaşdığı prosesə nəzarət edə bilirlər”.
İnternet istifadəçiləri 2012-ci ilin 26-28 dekabr tarixlərində troyan ilə olan zərərverici məktub almağa başlayıblar. Məktubun mətnində müəyyən bir hesabı ödəmək tələb olunur. Bundan başqa, elektron poçtun məktubun özünə «zip»də arxiv daxildir. Bu troyan parol oğurlamaq üzrə konstruktor olan UFR Stealer tərəfindən yaradılıb. Belə bir konstruktor tərəfindən yaranan troyan populyar brauzerlərin çoxundan parol oğurlaya bilir. Ona görə də e-mail istifadəçiləri son dərəcə ehtiyyatlı olmalıdırlar. Tanınmayan ünvanlardan gələn e-mailləri açmamalıdırlar.
Mail adresimiz artıq güclüdür və biz “facebook” adresimizi gücləndirməliyik. Bunun üçün ilk öncə, mail adresimizdə olduğu kimi burada da parolumuzu dediyim qayda əsasında tərtib edirik. Daha sonra isə “facebook” adresimizin menyu panelinə daxil olub, hesab quraşdırmaları bölməsinə giriş edirik və buradan güvənlik bölməsində güvənli bağlantılar bölməsinə giririk. Orada olan hissədən isə özünüzə güvəndiyiniz 3 dost seçirsiz. Səbəbsə, əgər kimsə sizin “face” adresinizi hakker etmək istəyərsə, dərhal sizin həmin 3 dostunuza parol göndəriləcək. Amma onlar həmin parolları bilməsə “face”nizə daxil ola bilməz. Digər bir yol isə “face”nizdə nömrənizi aktiv edirsiz və hər dəfə özünüz belə “face”nizə daxil olarkən sizin mobil telefonunuza (qeydiyatdan keçdiyiniz nömrəyə) fərqli bir güvənlik kodu göndəriləcək. Lakin siz bu kodu bilməsəniz profilinizə daxil ola bilməyəcəksiniz.
Ən önəmli məsələ isə siz komputerinizə sistemi yenidən yazdırarkən inanmadığınız adama bunu etibar etməyin. Tanımadığınız insan (hakker) sizin komputerə xüsusi proqram yazarsa ( kalviaturada yazdığınız hər bir yazışmanı və parolu sizin xəbəriniz belə olmadan mətn şəklində dakumentdə saxlaxır və hakkerin e-mail adresinə göndərir) artıq “face”niz də nə yazsanız həmin insanın e-mail ünvanına daxil olur..
Bunları unutmayın !
1. “Facebook”un hər saytla bağlantı qurmasına və “face”də online oyunlar zamanı digər saytların paylaşım etməsinə və bilmədiyiniz saytlara keçidə icazə verməyin.
2. Təhlükəsizlik sualını və şifrənizi də çox qəliz seçin (simvol, hərif və rəqəm şəklində qarışıq)
3. Mail.ru və box.az e-mail adreslərindən istifadə etməyin
4. Fake ( saxta) profilləri dostluğunuza qəbul etməyin.
5. Mobil nömrənizi və e-mail adresinizi “facebook”unuzda gizli tutun (yalnız özünüz görə biləsiz)
6. E-mail adresinizlə qeydiyyatdan keçərkən, bu zaman hər hansı bir saytda e-mail adresi və mail parolu istənilirsə diqqətli olun və mail parolunuzu yazmayın əksinə onun əvəzinə başqa bir parol yazın (belə saitlər adətən hakkerlərindir və sizin profilinizi email parolu ilə ələ keçirə bilər)
7. Bat və vbs formatında sizə göndərilən faylları açmayın. Çünki bunlar virus və xüsusi əmirlərdir ki sizin komputerinizə ( komputerinizi uzaqdan idarə edər, parol qoya bilər, format ata bilər və yaxud ekranı ,VGA-nı, HDD-ni yandıra və başqa ziyanlar yertirə bilər) ziyan vura bilər
