Türkiyənin Ərciyəs Universiteti Ermənişünaslıq bölümünün başqanı, ermənişünas alim, professor Qafar Çaxmaqlının "Erməni faşizmi" kitabının hissə-hissə təqdimatına başlayırıq.
Qeyd edək ki, olduqca zəngin tarixi materiallara və faktlara müraciət edilmiş bu kitab erməni faşizminin gerçək üzünü bir daha oxuculara çatdırmaq baxımından nadir mənbə hesab oluna bilər. Əsrlərdi başımıza gətirilən müsibətlərdən nəticə çıxarmayan unutqan toplum olduğumuzdan heç olmasa başımız daşa dəyəndən sonra namərd qonşularımızın millət olaraq iç üzünü bir daha öyrənməkdə fayda olduğu qənaətindəyik...
Njdeyə görə, Erməniçilik (armenizm) hər şeydən üstündür. "Sən əvvəl ermənisən, sonra insansan! Ermənilik hər şeyin fövqündədir".Bu təlimə görə də Tsexakronutyun ermənilərin maraqlarını hər hansı xalqın mənfəətlərindən daha üstün tutur. Məsələn, Tsexakron hərəkatının ilk nizmnaməsinin ana səhifəsi bu şüarla başlayır: "Lozanna? Xeyr, heç bir zaman qəbul edilə bilməz". Və fikir belə davam edir:" Bir xalqın ana torpağı digər xalqın daimi vətəni ola bilməz". Əslində bunu ermənilərin özlərinə aid etmək lazımdır. İndiki “Ermənistan” deyilən dövlət Azərbaycan türklərinin tarixi yurdunda qurulmuşdur. Məsələyə bu məntiqlə yanaşılsa, bura ermənilərə aid deyil, eyni məntiqlə onlar burada daimi qala bilməzlər.Tsexakronutyun, yalnız ermənilərin torpaq üçün vuruşmağa hazır olmasını tələb etmir, bu təlim daha irəli gedərək, ermənilərdən türklərə qarşı mərhəmətsiz intiqam tələb edir. Njde belə yazır: "Bizim aramızdakı düşmənlik tarixi deyil, daha çox biolojidir və biz bu xalqı hansı üsulla olursa - olsun yox etməliyik." Bunun artıq faşizm olduğunu Njde özü də danmır. Təlimin bu nöqtələrini şərhlər edərkən deyir: "İtalyanların Faşizmi var, almanların Nazizmi, yəhudilərin isə Sionizmi... Ermənilərinsə Tsexakronu var. Biz 1919-cu ildə bu fikirləri fikirləri meydana gətirərkən, Mussolini öz düşüncələrini daha yeni-yeni kəşf edirdi. Hitler ərazilərin genişlənməsinin təzahürünü hələ təsəvvür etmirdi. Nasistlərin fəlsəfəsində vətən sərhədi heç bir məna daşımamaqdadır. Biz isə xalqımıza onun Ana torpağı olan “Haykakan Lernaşxarhı”- Erməni Dağlıq bölgəsini (Şərqi Anadolu, Kilikiya və Qafqazın böyük bir ərazisini əhatə etməkdədir) geri qaytarmaq istəyirik. Hitler yəhudiləri insanlıq üçün bir bəla olaraq görməkdə idi və bundan dolayı onları yox etməyi hədəfləyirdi. Bizim soyumuzun düşmənləri isə Türklərdir, onlar erməniləri yer üzündən silirdilər və məmləkətimizin torpaqların böyük hissəsini ələ geçirmişdilər və s.
Njdenin irqçi təliminin bəzi məqamları ilə tanış olandan sonra ermənilərin ərazi iddialarının mənbəyinin hardan gəldiyi məlum olur. Ona görə də erməni xalqı üçün bu şəxs çox qiymətli birisi olaraq təbliğ olunur. Bu gün Ermənistanın müstəqillikdən sonra ən böyük büdcəli (7 milyon ABŞ dolları), filmi “milli qəhrəman” Garegin Njde haqqında çəkilən film olmuşdur. İlk erməni respublikasının (1918-1920) hərbi lideri olmaqla bərabər, Njde 1930-cu illərdə “Tseğakron”(millətçi, xristian və bütpərəst mistizminin irqçi birləşməsi) adlı ideologiya yaratmış və Ermənistanı Stalinin Sovet İttifaqından azad etmək üçün Hitlerin ermeni legionunun qurulmasında aktiv iştrak etmişdir. Bu faktlar filmdə heç göstərilmir, ölkənın millətçi tarixçiləri və siyasətçiləri tərəfindən onun bu “fədakarlığı“ təmizə çıxarılır. Erməni sənətkarları açıq-aşkar irqçi qrupla bağlı bir şəxsi tərənnüm etmək üçün öz elitasına sənəti istismar etməyə icazə vermişlər. Njdenin və onun cəfəng “ideologiyasının” ölkəni idarə edən Respublika Partiyası tərəfindən qəbul və tərənnüm edilməsi ermeni toplumunun ne gündə olduğunun sübutudur.Njdenin irqçi təliminin bəzi məqamları ilə tanış olandan sonra ermənilərin ərazi iddialarının mənbəyinin hardan gəldiyi məlum olur.
- Erməni irqçi yaddaşı heç bir əsası olmayan bir qorxu üzərində qurulub – sanki azərbaycanlılara qarşı törədilən vəhşiliklərin etiraf edilməsi hər hansı bir şəkildə 1915-ci ildə Osmanlı Türkiyəsində baş verən “erməni soyqırımı”nın tarixi həqiqətini və mənəvi iyrəncliyini sarsıdacaq- fikri hamının başı üstündi asılmış Domokl qılıncıdır. Bu qılınc bu gün xəyali Njdenin əllərindədir. Ermənilər hələ bu filmə çox baxacaqlar ve onun bu fikrini her zaman özlərinə hələ çox yolgöstərən hesab edəcəklər: “Bizim belamız o deyildir ki, dünyada Türklər vardır, həm də odur ki, Türksevər Ermənilər vardır.” Gerçekdən Erməniler arasında türkseverler varmı? Demək çox çətindir. Bu ölkədə Türkə simpatiya bəsləyən olsa belə uzun zaman burada yaşaya bilməz. Çünki Njdenin ideologiyası bunu mümkün etmir. Bu şəxsin cinayətkar keçmişi erməni toplumu üçün əhəmiyyətsiz bir məsələdir.
Bu yerdə görkəmli erməni yazar Vahe Avetyanın bu dialoqu yerinə düşür:
- Siz nasistmisiniz?
- Əlbəttə. Mən Ermənistanda doğuldum, orada böyüdüm, məni ermənilər tərbiyə etdilər. Başqa cür necə ola bilər?
Ona görə də mən nasistləri, faşistləri dərhal, anında tanıyıram.
Erməni-faşist əlaqələri
Nasistlərlə ermənilər, özəlliklə daşnaklar arasındakı əməkdaşlığın ideoloji zəmini 1930-cu illərdə qoyulmuşdu. Almaniyanın o zamankı İşğal Edilmiş Şərq Bölgələri naziri Alfred Rozenberq 1926-1936-cu illərdə Şərqşünaslıq İnstitutunun rəhbəri olan Dr. Artaşes Abegyana ermənilərin antropolojisini və tarixini araşdırmaq üçün bir komitə qurmağı tapşırmışdı. Təbii ki, bu fürsəti ermənilər əla dəyərləndirmişdilər. Dərhal hesabat verilmişdi ki, onlar almanlarla eyni irqdən gəlirlər. Komitənin 1934-cü ildədə qurulmasından beş ay sonra Rozenberq Hitlerə ermənilərin almanlarla eyni irqdən-ari irqdən gəldiyini göstərən bir hesabat təqdim etmişdi.
Rozenberq işğal ərazilərində ”Böyük Finlandiya”, “Baltikyanı”,” Ukrayna” və “Qafqaz” komissarlıqları qurmağı təklif edirdi. Qafqazda qalıcı, möhkəm bir mərkəzi hakimiyyət yaratmaq üçün gürcü, erməni, azərbaycanlı, çərkəz, abxaz, çeçen və başqa xalqların birliyinə nail olmaq istəyirdi. Burada vacib deyildi milli quruluşlar olsun, əsas o idi ki, burada almanların tətbiq etdiyi qaydaları həyata keçirən təmsilçi olacaqdı . Bütün bunlar Rozenberqin “Yaşıl qovluq” unda yer almışdı, amma Hitler bunları 1941-ci ildə müvəqqəti tədbir kimi tətbiqolunmasını istəmişdi, daha sonra almanların bu bölgələrlə bağlı başqa planları olacaqdı.
1941ci il İyulun 16-da Hitler öz ofisində konfrans keçirmiş, SSRİ-nin işğal ərazilərində dörd Komissarlığı yaratmaq üçün qərar qəbul etmişdi. Rozenberg. Böyük Baltika və ya Ostland, Ukrayna, Rusiya və Qafqaz Komissarlığı yaradılmış və orada çalışmaq üçün 144 zabit , xarici işlər nazirliyində çalışan 171 əməkdaş sövq edilmişdi. Yerli xalqlardan elə hərbi birliklər yaradılmalı idi ki, onlar syasi proseslərə təsir edə bilməsinlər. Qafqaz üzrə komissar jurnalist A. Şikedats təyin olundu. SS və polis fəaliyyəti isə oberfürür Qorzmana tapşırıldı.
Azərbaycan, Gürcüstan, Kuban, Terek və dağlıq rayonlarda beş hauptkomisarlıqlar yaradılması nəzərdə tutulurdu. Plana əsasən, bütün xalqlar və qəbilələrə almanların qafqazlıları çarizmn və bolşevizm əzabından qurtqrdığı fikri təbliğ edilməli idi., Qafqazdakı xalqlara qeyri-məhdud azadlıq verilə bilərdi. Qafqaz təhsil sistemi , dərsliklər dəyişdiriləcəkdi, kollektiv təsərrüfatlar ləğv ediləcəkdi, dinə qarşı dözümlülük nümayiş ediləcəkdi , Rosenberqin qarşısında əsas vəzifə olaraq hərbi təşkilatları qurmaq qoyulmuşdu . Hər bir milli legionun qalıcı xüsusi əlamətləri və simvolları olacaqdı , ən az min nəfərdən ibarət hərbi birlik qurulacaqdı.
Qafqazla bağlı İngiltərə və Fransanın öz maraqları və məqsədləri var idi , Türkiyə və İranın da aydın maraqları var idi, almanlar onları nəzərə alacaq Xüsusən türkiyənin Azərbaycanda eyni soydaşlarını özünə birləşdirmək planı gerçəkləşə bilərdi və bu Ermənistanın yox olması demək olardı. Erməni liderlər Hitlerin onlara güvəni olmasa da Rozenberqi inandırmağa çalışdılar ki, fürerin bütün planlarını yerinə yetirəcəklər. Njde o zaman Türkiyəyə qarşı böyük bir ordu qurulmasını təklif etmişdi, amma almanlar erməni legionunun başqa proseslərə girməməsi üçün onlara nəzarəti gücləndirmişdi. Ermənilərin öz içindən almanlara casusluq edən şəxslər vardı.
Almaniya ilə SSRİ arasında müqavilədən sonra 1939-1940-cı illərdə İngiltərə və Fransa SSRi-yə qarşı müharibə planlaşdırırdılar, onlar Qara dənizə çıxıb Qafqaza yönələcəkdilər. Qafqaz Müsəlmanlarının da üsyanına bel bağlayırdılar. Amma vəziyyət dəyişdi. SSRİ Moskva, Qafqaz və Qroznının müdafiəsini gücləndirdi
Bu arada faşist erməni gənclik təşkilatları da quruldu. Bolqarıstan və Rumıniyada erməni milliyyətçi təşkilatı olan "Tsexakron" üzvlərindən ibarət döyüşçü qruplar yaradıldı. "Tsexakron" II Dünya Müharibəsi üçün dünyadakı bütün erməniləri nasistlərlə əməkdaşlığa çağırdı. Bir çox tarixçi, bu təşkilatı ermənilərin "Hitlerjugend" i olaraq xarakterizə etməsi çox doğrudur. Bu işdə almanlara yaxın olan ikinci bir qeyri-alman təşkilatı olmamışdı. Birinci Dünya müharibəsi zamanı və ondan sonra Türkiyəyə qarşı döyüşən və müsəlman əhaliyə divan tutan general Drastamat Kanayan (Dro) da 15 dekabr 1942-ci ildə Erməni Milli Komitəsini qurdu. Komitənin məqsədi Avropadakı erməniləri Alman iqtidarı nəzdində təmsil etmək idi.
Ermənilərdən faşizmə dəstək çağırışı
"Tsexakron" II Dünya Müharibəsi dövründə dünyadakı bütün erməniləri nasistlərlə əməkdaşlığa çağırdı.
Almaniyada qurulan Erməni Milli Şurası II Dünya Müharibəsi zamanı ermənilərin SSRİ əleyhdarı və Alman tərəfdarı təbliğatının mərkəzi oldu. 1943-cü ilin aprelin sonunda erməni hərbi qrup, müstəqil status qazandı. 1944-cü ilin fevralında Rozenberqin əmri ilə Birləşmiş Erməni Qərargahı da qurulmuşdu. Qrupun başında olan Dronun köməkçisi Kuro (Nikolay Tarxanyan), qərargah rəisi isə Tiqran Bağdasaryan idi. Kəşfiyyat və təxribat hərəkətlərindən məsuliyyəti Misak Torlakyan öz boynuna götürmüşdü. AG-114 casus qrupu da keçmiş daşnak Ermənistanının (1918-1920) ordusunun mənsublarından ibarət idi. (Erməniləri Almaniya tərəfə keçməyə, Hitlerə xidmət etməyə çağırmaq məqsədi ilə Almaniyada qurulmuş "Hayastan" qəzeti və bütün redaksiya heyəti ermənilərdən ibarət olub. Maliyyələşdirmə Almaniya tərəfindən reallaşdırılıb, birbaşa III Reyxin Təbliğat və Təşviqat naziri Yozef Göbbelsin nəzarətində olub. Təqdim olunan şəkil qəzetin 126-cı sayıdır və üz qabığında Adolf Hitlerin şəkili əks olunub.)
Daşnakların nasistlərə əhəmiyyətli xidmətlərəndən biri də Sovet arxa cəbhəsində və işğal bölgələrində təbliğat fəaliyyətləriydi. Bu qrupların birinin başında məşhur daşnak lideri Seton Celalyanın SS zabiti olan oğlu Nikolay Gevorkyan (Doktor Sikorskiy, Gevorkov) dururdu. İşğal bölgələrində erməni əhalinin arasına agentlərini yerləşdirərək kəşfiyyat fəaliyyəti göstərirdilər. Almanlara görə ermənilər millət olaraq kəşfiyyatçılığı yaxşı bacarırdı. Bütün Qafqazda almanlar onların verdiyi məlumatlardan yararlanırdilar. Yəhudilərin aşkar edilməsində və almanlara təhvil verilməsində ermənilərin çox xidməti olmuşdu. Əsirləri də testdən keçirərək yəhudi olduğunu belə təsbit etməkdə ermənilər nasistlərə yardım edirdilər. Özünü erməni olaraq təqdim edən və bununla ölümdən xilas olmaq istəyən yəhudi əsirə ermənicə kitab və ya İncili verərək gerçək milliyyətələrini öyrənir və yəhudi olduğunu bildirirdilər.
“Dromedarçılar”(onlar,fədailər belə adlandırılırdı) adlandırılan yeni tip erməni təşkilatıalman uniforması geyirdilər. Silahları isə qarışıqdı. (Alman və Sovet istehsalı) Generalından əsgərinə qədər bu qrupda iştirak edən hər kəs, hərbi formasının sağ qolunda Daşnak Respublikasının üç rəngiylə "Armenien" yazısı olan bir gerb daşımaq məcburiyyətində idi. Əvvəllərdə daşnak legioner gerblərində Ararat (Ağrı Dağı) fiqurunu və ya Daşnak Ermənistanının dövlət simvolunu da istifadə edirdilər. Ermənilər üçün xüsusi məktəblər qurmuşdular. Bu məktəblərdə uşaqlara 3-cü Reyxin himayəsində qurulacaq “Böyük Ermənistan”ın təbliğatını aparırdılar. Erməni təşkilatı EMK üzvləri alman işğalı altında olan Krımda çox fəal idilər. Erməni Komitənin fəaliyyəti Krımın alman rəhbərliyi tərəfindən də dəstəklənirdi. Yalnız ermənilərin, almanlar və könüllülərin ailələrinin gedə biləcəyi kafelər, restoranlar açmışdılar, yalnız ermənilərin gedə bildiyi xəstəxanalar qurmuşdular.
Komitə, digər tərəfdən faşist -alman ordularının ehtiyacları və erməni könüllü birlikləri üçün erməni əhalidən kömək də toplayırdı. Bu sahədə heç bir problem olmurdu, çünki erməni əhali də almanları dəstəkləyirdi. Bu , onu gçstərirdi ki, ermənilər kim güclü isə onun yanında olmaq xasiyyətini dəyişməmişdilər. Dərhal təşkilatlanarak şeytanı belə müdafiə etmək bu millətin xarakterindən irəli gəldiyini yazan müəlliflər yanılmırlar. Krımda Daşnakların başında olduğu EMK-si "Azat Hayastan - Ազատ Հայաստան" ( Azad Ermənistan) və "Hay azq- Հայ ազգ" (Erməni milləti) adlı jurnallar çıxarmış, yarımadanın kişi əhalisini alman ordularının yanında döyüşməyə çağırmışdılar.
Berlində Erməni İnqilabi Federasiyası- Daşnaksütyunun rəhbərlərinin bəziləri Abeğyanın sədrliyi ilə "Erməni Milli Şurası" yaratdılar. Şura üzvləri Artaşes Gülxandanyan (sədr müavini), Harutyun Baqdasaryan (katib), Qaregin Njde, Drastamat Kanayan (Dro), Vahan Papazyan (Koms) və başqaları idilər. Şura Nasist Almaniyasının SSRİ-nin işğal olunmuş Şərq rayonları Nazirliyinin himayəsi altında fəaliyyət göstərirdi,onun əsas məqsədi Qafqazda alman hakimiyyətini təmin etmək idi. Bunu gerçəkləşdirmək üçün alman ordusu içərisində erməni legionunun təşkil edilməsi şərt olaraq ortaya qoyulmuşdu.Njde və Dro da bu legiona erməni əsirlərinin daxil edilməsini düşünmüşdülər.
Onlar hərbi əsir düşərgələrini gəzir, erməni əsgər və zabitlərini xilas edib bu erməni legionuna daxil edirdilər. Ümumən 8-9 min əsgər topmamağa nail olmuşdular ki, 10 minlik bir erməni legionu qursunlar. Maraqlı idi ki, Reyxin üst təbəqəsində olan, Hitlerin sağ əli Herman Gerinq özünün “Yaşıl qovluq”unda faşist generallara bu işi reallaşdırmaq təlimatı vermişdi. Bu o demək idi ki, Hitlerin özünün bu işdən xəbəri vardı. Hitler deyirdi:"Qafqazın yerliləri (gürcülər, ermənilər, tatarlar, və s.) və ruslar arasında olan düşmənçilikdən bizim maraqlarımızın xeyrinə istifadə olunmalıdır."
Hitler ermənilərin xəyanətkar millət olduğunu bilirdi. Almanlara münasibətdə ermənilərin qeyri- səmimiliyi ilə bağlı Adolf Hitler fikrini bildirmişdi, yardımçılarını ehtiyatlandırmışdı. 1942-ci ilin dekabrında millli legionların yaradılması məsələsi ilə bağlı çıxışında Hitler demişdi: ”Bilmirəm gürcülər özlərini necə aparacaqlar? Onlar türk xalqlarına aid deyillər. Mən yalnız müsəlmanlara inam bəsləyirəm.Mən hesab edirəm ki, yalnız bir şey, Qafqaz batalyonlarının təşkili son dərəcə təhlükəlidir. Müsəlman batalyonlarının yaradılmasında heç bir təhlükə görmürəm. Rosenberq və digər hərbçilərin təminatlarına baxmayaraq ki, mənim ermənilərə etibarım yoxdur. " Hətta Hitler də ermənilərin etibarsız və xəyanətkar olduğunu bilirdi və ermənilərin xalq olaraq Osmanlı dövlətinin xoşgörüsünə baxmayaraq I.Dünya müharibəsində düşmən tərəfə keçməsini təqdir etməmişdi. Oşmanlı dövlətində müttəfiq kimi xidmət görmüş generallar ona kifayət qədər bilgi vermişdilər. Hitlerin bu inamsızlığına baxmayaraq Almaniya ordusu tərkibində erməni legionu quruldu.
Hitlerin Türkiyə, Azərbaycan planı və ermənilər
III Reyxin rəhbəri Adolf Hitlerin SSRİ planı ilə yanaşı, Türkiyəyə qarşı da gizli düşmənçilyi vardı. Elə bu səbəbdən də nasistlər ermənilərlə çox sıx əməkdaşlıq ediblər.
